Duurzaamheid is niet langer een vrijblijvende ambitie. Het is een essentieel onderdeel van het zakendoen. Het Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut (NEN), vervult hierin een centrale rol. NEN legt afspraken vast in normen die bedrijven helpen om aan duurzaamheidseisen te voldoen. Maud Damme, strategisch relatiemanager bij NEN, ziet hoe deze ontwikkeling bedrijven dwingt tot transparantie en hen ook helpt duurzaamheid structureel te verankeren. ‘Normontwikkeling draait om afspraken maken met een breed draagvlak. Dit zorgt voor vertrouwen en geeft bedrijven houvast.’

Normen zijn overal

Normen zijn overal: van voedselveiligheid en energievoorziening tot bouwvoorschriften en cybersecurity. Ze zorgen voor structuur, veiligheid en betrouwbaarheid, en spelen een steeds grotere rol in het verduurzamen van onze economie. ‘Bedrijven zoeken naar manieren om hun impact meetbaar en aantoonbaar te maken. Zonder heldere afspraken over wat duurzaamheid precies inhoudt, is het moeilijk te beoordelen of een organisatie daadwerkelijk verantwoord onderneemt’, legt Damme uit.

Belang van samenwerking

NEN brengt hierin structuur door bedrijven, organisaties, overheden en andere belanghebbenden, zoals brancheorganisaties en certificerende instellingen, samen te brengen om gezamenlijke afspraken te maken over producten, processen en diensten. Damme: ‘Normontwikkeling is geen eenzijdig proces. Het vraagt om samenwerking en een breed draagvlak. De belanghebbenden bepalen met elkaar wat wenselijk en haalbaar is, zodat normen aansluiten bij de praktijk en de toepassing ervan daadwerkelijk impact heeft.’

Om te zorgen dat deze normen breed toepasbaar en internationaal erkend zijn, worden veel normen op Europees en mondiaal niveau ontwikkeld. NEN is dan ook lid van de Europese normalisatie-instellingen CEN en CENELEC en internationale normalisatieorganisaties ISO en IEC.

Certificering en de betrouwbaarheid van keurmerken

Met de groeiende aandacht voor duurzaamheid is ook het aantal keurmerken explosief toegenomen. Bedrijven willen laten zien dat ze duurzame keuzes maken, maar consumenten kunnen vaak moeilijk inschatten welke keurmerken gecertificeerd en daarmee echt betrouwbaar zijn. ‘Sommige keurmerken worden verstrekt door partijen die hun eigen duurzaamheidsprogramma hebben ontwikkeld, waardoor de onafhankelijkheid niet altijd gewaarborgd is. Dat maakt het voor consumenten lastig om te bepalen welke claims geloofwaardig zijn,’ licht Damme toe.

Hier komt dan ook het belang van de kwaliteitsinfrastructuur in beeld. ‘NEN ontwikkelt de normen die als basis dienen voor certificering en certificerende instellingen toetsen bedrijven op basis van die normen. De Raad voor Accreditatie (RvA) waarborgt dat die certificeringen onafhankelijk, betrouwbaar en consistent worden uitgevoerd. Naast normontwikkeling beheert NEN ook een aantal certificatieschema’s. Deze slaan een brug tussen normen en certificering door praktische richtlijnen te bieden voor implementatie en toetsing. Dit versterkt de betrouwbaarheid van certificering en zorgt er ook voor dat bedrijven op een uniforme manier kunnen voldoen aan duurzaamheidsrichtlijnen. Samen zorgen we ervoor dat bedrijven en consumenten kunnen vertrouwen op het systeem.’

Duurzaamheidsdoelen en de toekomst van normontwikkeling

Dat systeem staat nooit stil: normontwikkeling beweegt mee met veranderingen in de maatschappij. Zo worden duurzaamheidseisen steeds vaker geïntegreerd in bestaande normen, zoals ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement. Sinds kort is daar een eis aan toegevoegd die bedrijven en organisaties verplicht om klimaatverandering mee te nemen in hun risicobeoordeling. Damme: ‘Dit laat zien dat duurzaamheid geen losstaand thema meer is. Het is een integraal onderdeel van bedrijfsvoering.’

De Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties bieden bedrijven en overheden een kader om duurzaamheid concreet te maken. Normen helpen hier vervolgens bij door handvatten te bieden voor de praktische uitvoering. ‘Een goed voorbeeld is ISO 26000. Dit is een internationale richtlijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen die aansluit bij meerdere SDG’s,’ zegt Damme.

Ook wordt duurzaamheid steeds vaker wettelijk verankerd. De Europese Green Deal en verplichtingen zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) zorgen ervoor dat bedrijven hun impact vrijwillig rapporteren en daar ook daadwerkelijk verantwoording over moeten afleggen. ‘De implementatie van de richtlijn brengt veel werk voor bedrijven met zich mee. Inzicht in duurzaamheidsprestaties biedt extra inzicht in kansen en risico’s in de bedrijfsvoering. Door op de hoogte te zijn van de bruikbare normen, kunnen bedrijven en organisaties zichzelf veel zoekwerk besparen.’

Een dynamisch speelveld

In Europa hebben we een ambitieuze klimaatagenda, tegelijkertijd sturen geopolitieke ontwikkelingen de uitvoering ervan. ‘De politieke dynamiek zorgt ervoor dat er minder druk ontstaat op verduurzaming’, zegt Damme. Toch ziet ze dat bedrijven steeds vaker zelf het voortouw nemen. ‘Niet omdat het moet, maar omdat ze weten dat het een voorwaarde is om maatschappelijk relevant te blijven.’

‘We zien wel dat bedrijven zoeken naar een manier om om te gaan met de regelgeving. Daarom vinden we het belangrijk om helderheid te scheppen en bedrijven en organisaties te ondersteunen bij het vinden van de juiste normen en certificeringsschema’s. Zo zorgen we ervoor dat duurzaamheid een vanzelfsprekend onderdeel wordt van hoe we werken en produceren.’